Emek Partisi İstanbul Milletvekili İskender Bayhan, otomotiv sektörü devi TOFAŞ’ın 700 işçiyi işten çıkarmasını Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne taşıdı. TOFAŞ, 2023 yılının ilk dokuz ayında 5 milyar lira net kâr elde ettiklerini ve her bir işçi başına kârın 3 milyon lira olduğunu belirterek, üretimdeki daralmayı gerekçe gösterdi. Bayhan, “TOFAŞ yönetimi, tüm bu işçi çıkarmalar için ödenecek tazminatların toplamda 330 milyon TL olduğunu söyleyip, işçilerin anayasal hakkı olan tazminat ödemelerini dahi lütuf olarak sundu,” ifadesini kullandı.
İskender Bayhan, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan‘dan yanıt alabilmek için Anayasa’nın 98, TBMM İç Tüzüğü’nün 96 ve 99. maddelerine istinaden yazılı cevap talep etti. Bayhan, açıklamasında şu noktalara dikkat çekti: “Stellantis ve Koç Holding’in sahip olduğu Bursa’da faaliyet gösteren TOFAŞ, 9 Aralık tarihinde yaptığı açıklamayla işçi sayısının yüzde 13 oranında azalacağını duyurarak 700 işçiyi işten çıkardı. Bu yılın ilk dokuz ayında önemli bir kâr elde eden TOFAŞ, üretim düşüklüğünü gerekçe gösterdi.” Ayrıca, işten çıkarmaların ardından kıdemli işçilerin büyük oranda etkilendiğine dikkat çekti.
TOFAŞ’ın geçmişteki örnekleri üzerinden de bir değerlendirme yapan Bayhan, 2020 yılında da benzer bir şekilde işçi sayısının 300 kişi azaltıldığını ve bu sayede kârın artış gösterdiğini hatırlattı. Ayrıca, 2022 yılında da net kârını yüzde 160 oranında artırdığını belirtti. Bayhan, Koç Holding’in uzun yıllardır işçilerin alın teri üzerinden yüksek kâr elde ettiğini ve bu süreçte işçilerin düşük ücretlerle çalıştırılmasının yanı sıra performans baskısı da yaşadıklarını ifade etti.
“TOFAŞ, KRİZİ FIRSATA ÇEVİRİYOR” Bayhan, birçok fabrika ve iş yerinde “küçülme” ve “ekonomik daralma” gerekçeleriyle işten çıkarımların yapıldığını, buna bağlı olarak işçiler arasında büyük bir tedirginlik ve belirsizlik ortamı oluştuğunu belirtti. TOFAŞ’ın işten çıkarmalar sonrasında kıdemi yüksek ve uzun yıllar emek veren işçileri hedef alarak ortalama ücretleri de düşürdüğünü ifade etti. “İşten çıkarılan işçilerin ardından MESS’in saatlik ücretlerinin 220 TL’den 200 TL’ye düştüğü gözlemlendi. TOFAŞ, ‘daralma’ bahanesiyle bir kez daha ‘kriz’i fırsata çevirmiştir,” dedi.
Bundan sonraki süreçte kitlesel işten çıkarmaların artacağına dair endişelerini de dile getiren Bayhan, Bakan Işıkhan’a sorular yöneltti. “Bu işçi kıyımları karşısında herhangi bir yaptırım uygulayacak mısınız?” diye sordu. Yerli ve yabancı sermayenin çıkarına hizmet eden desteklerle işçilerin haklarının kısıtlandığına dikkat çekti.
Eğer patronların dilediği gibi işten çıkarmalarına izin verileceği bir ortam yaratılırsa bunun sosyal sonuçlarının ağır olacağını ifade eden Bayhan, kıdem tazminatı, işsizlik sigortası gibi hakların ortadan kaldırılması taleplerinin patronlarla sıkça görüşüldüğünü belirtti. Son sözlerinde ise, “Ekonomideki olumsuz gidişatı işçilerin sırtına yükleyen politikalarınızın bir parçası olarak bu işten çıkarmalar, iş yasası değişiklikleri kapsamında değerlendirilmekte midir?” sorusunu yöneltti.
