ABD Başkanı Donald Trump’ın göreve gelmesiyle başlayan tarife uygulamaları ve ticaret savaşları, küresel emtia ve enerji piyasalarında büyük dalgalanmalara yol açarken, belirsizliklerin artması bekleniyor. Trump, Kanada ve Meksika için uygulamaya koyduğu yüzde 25 tarife kararıyla birlikte, Avrupa Birliği’ne de yeni tarifeler geleceğini duyurdu. “Çizgiyi aştığını” ifade ettiği AB, bu yeni yaptırımların hedefi oldu.
Çin’den gelen gelişmeler de bu süreçte dikkat çekici. Trump, Çin mallarına ek olarak yüzde 10 gümrük tarifesi getirilmesini onaylarken, Çin ise ABD’den enerji ithalatına tarife uygulamaya başladığını açıkladı. Ayrıca bazı kritik mineraller üzerinde ihracat kontrolü getireceğini duyurdu ve böylece ticaret savaşları daha da derinleşti.
Özellikle Trump’ın çelik ve alüminyum ithalatına dair yüzde 25 oranında gümrük vergisi açıklaması, dünya genelindeki emtia piyasalarında dalgalanmaların artmasına neden oldu. Uzmanlar, Trump’ın bu uygulamalarıyla hedefinin sanayi üretimini Amerika’ya çekmek ve hükümet gelirini artırmak olduğunu, bunu yaparken de ticaret açığını azaltarak müzakerelerde avantaj sağlamak istediğine dikkat çekiyorlar.
Trump’ın Rusya ve BRICS’i de tehdit ettiği açıklamaları, ticaret savaşlarının boyutunu genişletiyor. Ancak Rus yetkililer, bu tehditlerin daha önceki açıklamalardan farklı olmadığını dile getirdiler. Suudi Arabistan’a yönelik petrol üretimini artırma çağrısı ise olumsuz karşılandı ve “kabul edilemez” olarak değerlendirildi. Ayrıca Trump’ın, Ukrayna’nın nadir element kaynaklarına erişimini sağlamak istemesi de dikkat çeken başka bir unsur oldu.
Bu belirsizlikler ve yeni tarifeler, altın gibi güvenli liman olarak değerlendirilen varlıkların fiyatlarında rekor seviyelerin aşılmasını sağladı. Citigroup gibi bazı yatırım kuruluşları, altın ons fiyatının bu yıl 3000 doları geçeceğini öngörmekte.
TARİFELER PİYASALARI SARSIYOR
Columbia SIPA Küresel Enerji Politikası Merkezi’nde yapılan bir analizde, Kanada’nın güçlü petrol ve doğal gaz ihracatıyla karşı tarife koyma kapasitesine sahip olduğuna, ancak Meksika’nın benzer bir şansa sahip olmadığına değiniliyor. Özellikle Çin ile mevcut durumda kritik mineraller üzerinden devam eden bir savaşın nasıl gelişeceği yönündeki endişeler de bulunmakta. Meksika ve Kanada’dan gelen mineral ithalatına tarifelerin uygulanmalarının, Çin’e karşı Amerika’nın pozisyonunu zayıflatabileceği uyarısında bulunuluyor.
ING’nin “Tarifeler piyasaları sarsıyor” başlıklı analizinde ise ticaret savaşının metal ve tarım ürünleri üzerindeki baskısı vurgulanıyor. Enflasyonist doğası olan tarifelerin, ABD Merkez Bankası’nın faiz indirimlerini kısıtlayabileceği ifade ediliyor. Bu gelişmelerle birlikte, Fed’in faiz indirimine gideceği yönündeki beklentiler, önümüzdeki süreçte haziran ayından önce gerçekleşmeyecek gibi görünüyor.
Bu bağlamda, İskoçya merkezli araştırma ve danışmanlık şirketi Wood Mackenzie, “ABD enerji şirketleri tarife etkisine hazırlanıyor” başlıklı raporunda, şirketlerin tedarik zincirlerini analiz etmeye başladığını ve tarifenin etkisini en aza indirmeye yönelik stratejiler geliştirmeye çalıştıklarını belirtti.
Almanya’nın Ekonomi Araştırma Enstitüsü (Ifo) ise, Trump’ın Kanada, Meksika ve Çin’e yönelik gümrük vergilerinin ABD ekonomisine büyük zarar vereceği öngörüsünde bulunarak, Çin’in ihracatında yüzde 3.8, Kanada’nın yüzde 28 ve Meksika’nın ihracatında ise yüzde 35’e varan düşüş olabileceğini belirtti.
