Emtia piyasalarında, geçtiğimiz hafta ABD’nin yeni tarifeleri ve dünya genelinden gelen karşı tarifelerin etkisiyle karmaşık bir görünüm ortaya çıktı.
ABD’nin çelik ve alüminyum ithalatında uyguladığı yüzde 25’lik gümrük vergisi, geçtiğimiz hafta itibarıyla yürürlüğe girdi.
Bu gelişme sonrasında Avrupa Birliği ve Kanada, misilleme tedbirleri açıkladı. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ABD’nin tarifelerine karşı 26 milyar avro değerinde önlem alındığını duyururken, Kanada 29,8 milyar Kanada doları değerindeki ABD ithalatına yüzde 25 gümrük vergisi getirdi.
Analistler, bu misillemelerin ticaret savaşlarını daha da kızıştırabileceği endişelerini dile getirerek, baz metaller üzerindeki etkilerin de dikkatlice izlendiğini ifade etti.
ABD’de açıklanan verilere göre, şubat ayında Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) aylık yüzde 0,2, yıllık ise yüzde 2,8 artış gösterdi. Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ise aylık olarak sabit kalırken, yıllık bazda yüzde 3,2 yükselerek tahminlerin altında gerçekleşti.
ABD Başkanı Donald Trump’ın uyguladığı güçlü tarife politikalarının hâlâ belirsizlik yarattığı belirtilirken, jeopolitik risklerin artması ve merkez bankalarının alımları, altının ons fiyatını 3 bin 4 dolara çıkararak yeni bir rekor kırmasına sebep oldu. Ancak bu seviyelerde sürdürülemeyen altın, ticaret gerilimleriyle birlikte haftayı 2 bin 895 dolardan kapattı.
Analistler, Trump’ın ticaret politikalarının yarattığı belirsizliklerin, ülkelerin ekonomik öngörülebilirliğini azalttığını ve yatırımcıların güvenli liman varlıklarına yönelmesini sağladığını belirtti.
Gümüşle ilgili yapılan değerlendirmelerde ise Union Bank of Switzerland (UBS) tarafından yayımlanan raporda, imalat sektöründe mütevazı bir toparlanma yaşanırsa gümüşün altından daha iyi performans gösterebileceği ancak ABD ekonomisinde olası bir yavaşlamanın bunun üzerinde risk oluşturabileceği kaydedildi.
Bu gelişmeler doğrultusunda, ons bazında fiyatlar geçen hafta altında yüzde 2,6, gümüşte yüzde 4, paladyumda yüzde 1,5, platinde ise yüzde 3,4 artış gösterdi.
– Bakır tüccarları, CME’deki yüksek primi değerlendirdi
Baz metal fiyatları, yeni tarifelerin etkisiyle dalgalı bir seyir izledi. ABD’nin çelik ve alüminyum ithalatına getirdiği yüzde 25 gümrük vergisi, baz metal fiyatlarındaki dalgalanmayı artırdı. Özellikle bakır piyasasında, fiziksel bakır tüccarları, ABD vadelilerindeki yüksek prim fırsatından yararlanarak tarifelerin devreye girmesinden önce yoğun sevkiyat gerçekleştirdi.
Bu durum, kısa vadede fiziksel piyasada arz sıkıntısına yol açabileceği yönünde yorumlandı.
Goldman Sachs, Trump yönetiminin planladığı tarifeler öncesinde ABD’deki yüksek fiyatların net bakır ithalatını gelecek aylarda yüzde 50 ila yüzde 100 artırabileceğini öngörürken, 2025 yılına kadar küresel bakır piyasasında 180 bin tonluk bir açık beklediklerini de belirtti.
Diğer yandan, Endonezya, madencilik sektöründe devlete ait pay oranlarını artırmayı planlıyor. Bu yeni öneriye göre, dünyanın en büyük nikel üreticisi olan Endonezya’da, nikel cevheri ihracatçılarının mevcut yüzde 10’luk sabit devlet payı oranı, fiyat seviyelerine bağlı olarak yüzde 14 ile yüzde 19 arasında değişebilir.
Baz metallerde tezgah üstü piyasalarda geçen hafta, libre bazında bakır yüzde 3,8, çinko yüzde 4,6, nikel yüzde 0,7 ve kurşun yüzde 1,5 artarken, alüminyumda ise yüzde 0,2’lik bir düşüş yaşandı.
– Petrol fiyatları, yedi haftalık düşüşün ardından toparlandı
Petrol fiyatları, yedi haftalık düşüşten sonra geçen hafta Ukrayna’daki ateşkes belirsizlikleri ve küresel arz endişeleriyle birlikte yükselme kaydetti. Haftaya 68,40 dolardan başlayan brent petrolün varil fiyatı, haftayı 70,24 dolardan kapatarak gözle görülür bir artış sağladı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ABD’nin Ukrayna’da talep ettiği 30 günlük ateşkes teklifini desteklediklerini, ancak kalıcı barış için temel sorunlara çözüm bulunması gerektiğini söyledi. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ise Putin’in açıklamalarını manipülatif buluyor ve Rusya’ya uygulanan yaptırımların artırılması gerektiğini savunuyor.
Kısa vadede barış umutlarının azalması, Rus enerji arzının artacağı yönündeki beklentileri de zayıflattı. ABD’nin İran petrolüne yönelik yaptırımları ise piyasalardaki arz kaygılarını artırdı.
ABD Hazine Bakanlığı, İran Petrol Bakanı Muhsin Paknejad’ı ve İran petrolünü taşımada görevli bazı şirketleri yaptırım listesine alarak, İran’ın petrol ihracatının sıfırlanmasının hedeflendiğini duyurdu.
Ayrıca, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), küresel petrol talebi artış tahminini günlük 70 bin varil aşağı revize ederek, günlük artışı 1 milyon 30 bin varil olarak belirledi ve bu artışın yüzde 60’ının Asya kaynaklı olacağını öngördü. IEA, küresel petrol piyasasında arz fazlası beklentilerine de dikkat çekti.
Bu gelişmeler neticesinde, Brent petrolün varil fiyatı haftayı yüzde 0,1 artarken, New York Ticaret Borsasında işlem gören doğal gazın İngiliz termal birim fiyatı yüzde 7,1 geriledi.
– Çin, tedarik zincirini güçlendiriyor
Tarım emtiaları, geçen hafta jeopolitik gerilimler ve hava koşullarının tesiriyle karışık bir seyir izledi. ABD ve Çin arasındaki ticaret gerginliği, Pekin’in üç büyük ABD şirketinden soya fasulyesi ithalatını tamamen durdurması ile tırmandı.
Çin, Brezilya’dan yaptığı soya fasulyesi ithalatını artırarak tedarik zincirini yeniden şekillendirirken, mısırda da ABD yerine Brezilya’yı tercih etti. Bununla birlikte, Kanada’dan ithal edilen kolza (kanola) küspesine yüzde 100 gümrük vergisi uygulamaya başladı.
Analistler, bu durumun Çin’in yem sektöründe arz açığına yol açabileceği ve Güney Amerika’dan soya fasulyesi talebinin artabileceği öngörüsünde bulundu.
Öte yandan, Brezilya iç piyasa gıda enflasyonunu dizginlemek için tarım ürünleri ithalat vergilerini düşürürken, Vietnam da ABD ile ticaret dengesini korumak adına benzer adımlar attı.
Son olarak, hava koşullarının emtia piyasalarındaki etkisi de dikkate alındı. ABD’nin güney eyaletlerinde meydana gelen olumsuz hava şartları buğday üretiminde dalgalanmalara neden olurken, Arjantin ve Brezilya’daki yağışlar mısır ve soya fasulyesi verimini olumlu yönde etkiledi.
Bu gelişmelerin ışığında, Chicago Ticaret Borsasında geçen hafta soya fasulyesi fiyatları yüzde 0,8 ve mısırda yüzde 2,2 düşüş gösterirken, pirinçte yüzde 1,3 ve buğdayda ise yüzde 1 artış yaşandı.
Diğer taraftan, Hindistan Pamuk Birliği (CAI), ülkenin 2024-2025 döneminde pamuk üretiminin tüketimin gerisinde kalacağını ve dolayısıyla pamuk ithalatının bir önceki yıla göre iki katına çıkabileceğini duyurdu.
Kahve fiyatları, talep endişeleri ve Brezilya’daki yağışların kurak hava şartlarını hafifleteceği beklentileri doğrultusunda değer kaybı yaşadı. ABD’deki emtia borsası Intercontinental Exchange’de, libre bazında şekerde yüzde 4,8, pamukta yüzde 1,9 artış meydana gelirken, kahve fiyatları yüzde 1,9 düştü. Kakaonun da ton başına fiyatı yüzde 4,9 azalışla haftayı kapattı.
