Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada, TCMB Başkanı Fatih Karahan, enflasyonda bir bozulma tespit edilmesi durumunda para politikasını sıkılaştıracaklarını ifade etti.
Karahan, küresel ticaret savaşlarının doğurduğu belirsizliklere de dikkat çekerek, “Son dönemde artan belirsizlikler ve jeopolitik gelişmeler, 2025 yılında küresel büyüme üzerinde aşağı yönlü riskleri artırdı.” şeklinde konuştu.
Başkan Karahan, sözlerine şöyle devam etti:
“Merkez bankalarının toplumsal refah artışındaki en büyük katkısı, fiyat istikrarını sağlamasıyla mümkündür. 2024 yılı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın bu bilinçle önemli adımlar attığı ve böylece dezenflasyon sürecinin başladığı bir yıl oldu.”
Genel Kurul’da ele alınacak gündem maddelerine geçmeden önce, 2024 yılı başından itibaren makroekonomik gelişmelere ilişkin değerlendirmelerini ve para politikası uygulamalarını özetleyeceğini belirten Karahan, son dönemde piyasalarda yaşanan dalgalanmalara karşı aldıkları tedbirleri de paylaşacağını vurguladı.
2024 yılı itibarıyla küresel büyüme görünümünde sınırlı bir iyileşme sağlandığını belirten Karahan, işgücü piyasalarının normalleşme eğiliminde devam ettiğini ancak artan belirsizliklerin ve jeopolitik gelişmelerin 2025 yılı için aşağı yönlü riskler oluşturduğuna dikkat çekti. Küresel enflasyondaki düşüşe rağmen, belirsizliğin devam etmesinin merkez bankalarını temkinli bir duruş sergilemeye ittiğini aktardı.
Türkiye’de ise, 2024 yılının ilk çeyreğinde istihdam ayarlamaları ve öne alınan talep kaynaklı güçlü ekonomik faaliyetlerin yaşandığını ifade eden Karahan, parasal sıkılaşmanın etkisiyle ikinci ve üçüncü çeyrekte bu etkinin hız kestiğini belirtti. Yılın son çeyreğinde ise hanehalkı talebinin ve iktisadi faaliyetin kampanyaların etkisiyle yeniden hareketlendiğini vurguladı.
Kongo’nun bahsettiği verilere dayanarak, 2024 genelinde iç talebin ve net ihracatın büyümeye sağladığı katkının daha dengeli olduğunu kaydetti. Değişikliklerle birlikte iktisadi faaliyetin yıllık bazda yavaşladığını ve büyüme oranının yüzde 3,2 olarak gerçekleştiğini bildirdi.
Üretim cephesinde büyümenin temelde hizmetler sektöründen kaynaklandığını belirten Karahan, inşaat sektörünün de bu büyümeye katkı sağladığını ifade etti. 2025 yılının ilk çeyreğine ilişkin talep göstergeleri ise iç talepte bir miktar yavaşlama yaşandığını ancak öngörünün üzerinde seyir izlediğini ortaya koydu. Talep koşullarındaki olumsuz gelişmelere karşı gerekli önlemlerin alınacağını duyurdu.
2024 yılında ihracatın yıllık bazda artış gösterirken, ithalatın gerilediğini belirten Karahan, bu durumu dış ticaret açığındaki azalma ve hizmetler dengesindeki güçlü görünüme bağladı. Cari işlemler açığının da 2024 yılı itibarıyla belirgin şekilde düşmesinin önemli bir gelişme olduğunu vurguladı.
Hizmetler dengesindeki güçlü görünümün cari işlemler dengesi üzerinde olumlu bir etki yarattığını ifade eden Karahan, altın ve enerji açıklarındaki artışların ise cari açığı etkilediğini belirtti.
2024 yılının mayıs ayında yıllık yüzde 75,5 seviyesine ulaşan tüketici enflasyonunun, 2024 yılının haziran ayında başlayan dezenflasyon süreci ile hızlı bir şekilde gerilediğini ve yıl sonunda yüzde 44,4 seviyesine ulaştığını belirtti. Ayrıca, parasal sıkılaştırmanın etkisiyle iç talep koşullarındaki zayıflamanın enflasyondaki düşüşü destekleyici bir rol oynadığını sözlerine ekledi.
2024 yılında maliyet artışlarının zayıfladığına da dikkat çeken Karahan, emtia fiyatlarının yılın ilk çeyreğinde yükseldikten sonra, yılın geri kalan kısmında enerjinin liderliğinde gerilemeye girdiğini bildirdi. Enflasyon beklentilerinin yıl boyunca gerilediğini ancak gıda fiyatlarında dönemsel artışların risk unsuru oluşturduğunu belirtti.
Belirtilen bu makro görünüm ışığında, TCMB’nin para politikası duruşunu dezenflasyonu destekleyecek şekilde belirlemek için adımlar attığını kaydeden Karahan, politika faizinin 2024 yılı mart itibarıyla yüzde 50 seviyesine çıkarıldığını aktardı. Nisan-Kasım döneminde enflasyondaki yukarı yönlü risklere karşı ihtiyatlı bir duruş sergilendiğini ve politika faizinin bu seviyede sabit tutulduğunu vurguladı.
Aralık ayında ise, politika faizinde yapılan indirimlerin enflasyon görünümünü olumlu etkilediği bilgisini veren Karahan, ayrıca gecelik borçlanma ve borç verme oranlarının belirlenmesinde yeni tedbirlerin alındığını açıkladı.
2024 yılı boyunca da makroihtiyati politikaların etkin bir şekilde uygulanmaya devam edileceği bilgisini paylaşan Karahan, makroekonomik dengeleri sağlamak amacıyla çeşitli tedbirler aldıklarını belirtti. Parasal sıkılaştırmanın desteklenmesi için Türk lirası likidite fazlasının azaltılmasına yönelik adımların atıldığını ifade etti.
Dezenflasyon sürecinin 2025 yılının ilk çeyreğinde de devam ettiğinin altını çizen Karahan, emtia fiyatlarında enerji fiyatlarının liderliğinde yaşanan düşüşler ve temel mal enflasyonundaki gerilemenin enflasyona olumlu yansıdığını belirtti. Hizmet enflasyonundaki dalgalanmanın 2024 yılı boyunca izleneceğini söyledi.
Yıl içerisinde enflasyon görünümüne yönelik tedbirlerin kararlılıkla sürdürüleceğini belirten Karahan, sıkı para politikası duruşunun kalıcı bir şekilde sürdürülmesi gerektiğinin altını çizdi. Aldıkları tüm tedbirlerin finansal istikrarla birlikte piyasalara olumlu bir katkı yapmayı hedeflediğini ifade etti.
2024 yılındaki önemli faaliyetlerine de değinen Karahan, iletişim politikaları ve kararların şeffaf bir şekilde kamuoyuyla paylaşıldığını belirtti. Özellikle teknolojinin etkin kullanılması için çeşitli adımların atıldığını ve iş birliklerinin güçlendirildiğini ifade etti.
Sonuç olarak, fiyat istikrarını sağlamanın sürdürülebilir büyüme ve toplumsal refah için en önemli ön koşul olduğunu belirten Karahan, TCMB olarak dezenflasyon sürecini sürdürme kararlılığını vurguladı.
