Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Erzurum’da gerçekleştirilen Palandöken Ekonomi Forumu’na videolu mesaj yoluyla katıldı.
Şimşek, forumun ticaret savaşları nedeniyle oluşan belirsizlik ortamında gerçekleştiğine dikkat çekerek, küresel ekonominin uzun vadeli yapısal sorunlarla mücadele ettiğini ifade etti.
Bakan, dünyanın korumacılığın yanı sıra yaşlanan nüfus, yapay zeka ve iklim krizi gibi zorluklarla da karşı karşıya olduğunu belirterek, bu unsurların küresel büyüme üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturduğunu vurguladı.
Bu zorlu çerçevede Türkiye ekonomisinde iyimserliği destekleyen güçlü nedenler bulunduğunu söyleyen Şimşek, “Mayıs 2023’ten bu yana uyguladığımız istikrar ve reform programı çerçevesinde dış kırılganlıklarımızı azalttık, şoklara karşı direncimizi artırdık ve makro finansal istikrarı güçlendirdik. Sürdürülebilir yüksek büyüme için sağlam bir temel oluşturuyoruz. Programın sağladığı kazanımların yanı sıra küresel yapısal sorunlara karşı da önemli avantajlarımız mevcut.” değerlendirmesini yaptı.
Şimşek, küresel ticaretin karşı karşıya olduğu en büyük tehditlerden birinin korumacılık olduğunu ve 2008 küresel finans krizinden bu yana bu durumun yükselişte olduğunu kaydetti.
Forumda ticaret kısıtlarının kriz öncesine göre 11 kat arttığına vurgu yapan Şimşek, korumacı politikaların büyük ölçüde ABD ile Çin arasındaki rekabetten kaynaklandığını belirtti.
Türkiye’nin bu artan korumacı politikalara karşı benzer ülkelerle kıyaslandığında daha dayanıklı bir konumda olduğunu ifade eden Şimşek, bunun iki ana sebebini açıkladı. İlk olarak, ihracata bağımlılığın nispeten düşük olduğunu, ekonominin ana motorunun iç talep olduğunu belirtti. İkincisi, dış ticaretin büyük kısmının dost ve yakın ülkelerle gerçekleştirildiğini aktardı.
Şimşek, ayrıca Türkiye’nin Avrupa Birliği de dahil olmak üzere 54 ülkeyle serbest ticaret anlaşması bulunduğunu vurgulayarak, toplam ihracatın yüzde 62’sinin korumacılıktan etkilenmediğini söyledi. “30 trilyon dolarlık geniş bir coğrafyaya entegreyiz. Serbest ticaret anlaşmalarının olmadığı bazı Orta Doğu, Orta Asya ve Afrika ülkeleriyle de yakın ilişkilerimiz mevcut.” diye ekledi.
“Avantajları büyük ölçekli altyapı ve lojistik projeleriyle güçlendiriyoruz”
Türkiye’nin hizmet ihracatında güçlü bir konumda olduğunu dile getiren Şimşek, turizm, yurtdışı müteahhitlik ve eğitim gibi alanlarda bölgesinin lider ülkelerinden bir olduğunu ifade etti.
Bakan, Türkiye’nin imalat sanayisinde bölgenin ana üretim üssü olduğunu belirterek, “Bu avantajları büyük ölçekli altyapı ve lojistik projeleriyle daha da güçlendiriyoruz. Orta Koridor ve Kalkınma Yolu projeleri bu açıdan büyük önem taşıyor.” dedi.
Artan borçluluğun yapısal bir risk olduğuna da dikkat çeken Şimşek, Türkiye’nin toplam borçluluğunun milli gelirin yalnızca yüzde 93’ü olduğunu, benzer gelişmekte olan ülkelerde bu oranın yüzde 245 seviyelerinde bulunduğunu ifade etti.
Bakan, Türkiye’nin büyümesine borç kaynaklı bir engel olmadığını belirterek, “Borç stokumuz düşük olduğu için piyasalardaki dalgalanmalar sona erdiğinde Türkiye’nin güçlü temelleri yatırımcıların dikkatini yeniden çekecektir.” yorumunu yaptı.
Küresel yatırımcıların şu anda temkinli davrandığına dikkat çeken Şimşek, “Dünya genelindeki gelişmekte olan ülkeler yatırımcılar açısından daha riskli görünmekte.” şeklinde konuştu. Ancak bu durumun geçici olduğunu ve zamanla yatırımcıların Türkiye gibi güçlü makro ekonomik temellere sahip ülkeleri tercih edeceklerini belirtti.
“Dijitalleşme alanındaki yatırımlarımızı artırıyoruz”
Demografik dönüşüm ve yaşlı nüfus oranının, küresel düzeyde önemli bir gelişme olduğunu söyleyen Şimşek, Türkiye’nin çalışma çağındaki nüfusunun artmaya devam ettiğini belirtirken, kadınların işgücüne katılım oranının yüzde 36 seviyesinde olduğunu ifade etti. Bu noktada önemli bir potansiyel bulunduğunu vurguladı.
Şimşek, kadınların işgücüne katılımını artırmak için reformları hızlandırdıklarını ifade etti. Ayrıca, yapay zeka ve robot teknolojilerindeki gelişmelerin küresel ekonomiyi ciddi şekilde etkileyeceğine dikkat çekti.
Türkiye’nin yapay zekaya hazırlık endeksinde, gelişmekte olan ülkelerin ortalamalarından daha iyi bir konumda olduğunu belirten Şimşek, “Yapay zeka ve ileri teknolojileri bir öncelik alanı olarak görüyoruz. Özellikle dijitalleşme alanında yatırımlarımızı artırıyoruz.” açıklamasında bulundu.
Altyapıyı güçlendirmek adına önümüzdeki dönemde fiber kapasitesinin genişletileceğini, 5G sonrası yatırımlara odaklanılacağını ve büyük veri merkezleri ile ulusal GPS’in oluşturulması gibi projelerin hızlandırılacağını vurguladı.
“Dış dengede güçlü bir iyileşme var”
İklim değişikliğinin bir diğer küresel yapısal sorun olduğunu belirten Şimşek, Türkiye’nin de bu tehlikeden etkilenmediğini ifade etti.
Bu meselelerin çözümü için birçok alanda yatırım yapıldığını aktaran Şimşek, “Türkiye, bulunmuş olduğu küresel konjonktürde oldukça önemli avantajlar taşımakta. Uyguladığımız programla birlikte bu avantajları kalıcı kazanımlara dönüştürmeyi arzuluyoruz.” dedi.
Son günlerde yıllık enflasyonda görülen 10 aylık düşüşün sürdüğünü belirten Şimşek, Mart ayında enflasyon oranının yüzde 38,1 olarak gerçekleştiğini, geçen yıl mayıs ayında ulaşılan zirveden 37 puanlık bir azalma olduğunu kaydetti.
Şimşek, borç yönetimi konusunda sürdürdükleri disiplinin, harcama disiplini ve tasarruf tedbirlerinin etkisinin, dış dengede güçlü bir iyileşme bulunmasıyla desteklendiğini ifade etti. Cari açığın Mayıs 2023’te 55 milyar dolar iken Şubat itibarıyla 12,8 milyara gerilediğine dikkat çekti.
Altın ithalatı hariç bakıldığında Türkiye’nin artık ılımlı bir büyümeyle cari fazla verdiğini belirten Şimşek, bunun kalıcı hale gelmesi için yapısal dönüşümleri hızlandırdıklarını aktardı.
Petrol fiyatlarındaki düşüşün Türkiye’nin lehine olduğunu ve cari açığın kapanmasına yardım edeceğini belirten Şimşek, 1 milyona yakın istihdam yaratmanın önemli bir başarı olduğunu da sözlerine ekledi. Küresel belirsizliklerin ve iç-dış talepteki düşüşlerin kısa vadeli etkiler oluşturabildiğini, ancak Türkiye’nin uzun vadeli sürdürülebilir büyümesine olanak tanıyan sağlam temeller inşa etmeyi sürdürdüklerini belirtti.
Bu bağlamda, Türkiye’nin potansiyeline duydukları inancı yineleyerek, ekonomiyi daha rekabetçi hale getirecek yapı dönüşüm sürecini yürütmek için fırsatlar sunduklarını ifade etti.
