Suriye’de Esad rejiminin devrilmesinin ardından muhaliflerin kontrolüne geçen ve “ölüm kampı” olarak adlandırılan Sednaya Hapishanesi, insanların yakınlarını bulma çabalarının devam ettiği bir mekân haline geldi. Aileler, hapishanedeki kayıtlara bakarak kayıp sevdiklerini aramaktan vazgeçmiyor. Özellikle bu hapishanede mahkumların cansız bedenlerini ezmek için kullanılan pres makineleri dikkat çekici bir şekilde görüntülendi.
Esad’ın Zulüm Yılları
Sednaya Hapishanesi hakkında bilgi veren muhalif gruba bağlı askerlerden Ahmet Elabdu, hapishanenin hem yer altında hem de üstünde toplamda altı kat yerden oluştuğunu ifade etti. “Burası Sednaya Hapishanesi. Esad burada çok insan öldürdü ve zulüm yaptı” diyen Elabdu, birçok insanın hapsedilmiş olduğunu belirtti. İdlib’den ve başka bölgelerden, özellikle Deyrizor’dan gelen insanların, kayıplarını bulmak umuduyla buraya geldiklerine dikkat çekti. Toprağın altında birçok insanın yattığını bildiklerini fakat onlara ulaşamadıklarını vurguladı.
Sednaya’nın Kapasitesi ve Yapısı
Başkent Şam’ın 30 kilometre kuzeyinde yer alan Sednaya Hapishanesi hakkında tahminler yapılıyor. Tahmini olarak 1.4 kilometrekare alan kapladığı bildirilen hapishanenin, 10.000 ile 20.000 tutukluyu barındırabilecek iki ana bina içerdiği belirtiliyor. Beyaz binada, cinayet, hırsızlık gibi suçlardan tutuklanan askeri personel tutulurken, kırmızı binada ise siyasi sebeplerle hapsedilmiş siviller ve askeri personel bulunmaktadır.
Arap Baharı ve Sonrası
İnsan hakları grupları ve kurbanların yakınları, Sednaya’yı özellikle 2010 yılında başlayan ve bölgeyi etkisi altına alan Arap Baharı protestolarının ardından yaşananların bir simgesi olarak değerlendiriyor. 2011 yılı itibarıyla halkın Esad yönetiminin otokratik yapısını sorgulamaya ve reform taleplerinde bulunmaya başlamasıyla gözaltılar ve işkenceler de hız kazandı. Sednaya, bu sürecin en acıtan yerlerinden birisi oldu. Dinamiklerin sonucu olarak, 2011 ile 2018 yılları arasında bu hapishanede 30.000’den fazla tutuklunun idam edildiği ve işkenceden veya açlıktan öldüğü ifade edilmektedir.
Üstelik 2017 yılına ait uydu görüntüleri, hapishanedeki cesetlerin ortadan kaldırılması için krematoryum inşa edildiğini ortaya çıkarmıştır. Birleşmiş Milletler (BM) verilerine dayanarak, 2011 yılından itibaren Suriye genelinde 100.000’den fazla insanın kaybolduğu bildirilmekte ve bu kayıpların büyük çoğunluğunun Sednaya hapishanesinde tutulduğuna inanılmaktadır. Bazı hapishane görevlilerinin resmi kıyafetlerini bırakarak hapishaneden kaçtığı da biliniyor.
Tüm bu bilgiler, Suriye’deki insan hakları ihlallerinin boyutunu ve Sednaya Hapishanesi’nin nasıl bir zulüm merkezi haline geldiğini gözler önüne seriyor. Ailelerin kayıp yakınlarını bulma umudu hâlâ sürüyor, ancak Sednaya’nın karanlık geçmişi ve kayıpların akıbeti üzerine yapılan çalışmalar bu zulmü unutulmaz kılıyor.
