Polonya’nın Başbakanı Donald Tusk, Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) tarafından hakkında tutuklama kararı çıkarılan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun, Auschwitz toplama kampının özgürleştirilmesinin 80. yıldönümü etkinliklerine katılacağı gerekçe gösterilerek tutuklanmayacağını açıkladı. 27 Ocak’ta Polonya’da gerçekleşecek bu önemli törende, Netanyahu’nun katılımının sağlanacağına dair güvenli bir konaklama garantisi verileceği belirtildi. Tusk, bu durumun yalnızca Netanyahu için değil, aynı törende yer alacak diğer İsrailli devlet temsilcileri için de geçerli olduğunu vurguladı.
Tusk, yaptığı açıklamada, “Auschwitz’deki yıldönümü törenlerine katılmak isteyen tüm misafirlere güvenli bir konaklama garantisi sağlayacak karar üzerinde yoğun bir şekilde çalışıyoruz. Bu durum, söz konusu etkinliklerle en çok ilgili olan taraf olan İsrail devleti için de geçerli” dedi. Bu ifadeleriyle, uluslararası hukukun gerekliliklerini göz önünde bulunsa da, tarihsel bir olaya katılacak olan devlet temsilcilerinin güvenliğinin sağlanması gerektiğini ifade etmiş oldu.
Başbakan Tusk, konunun hassasiyetine dikkat çekerek, UCM’nin geçerliliği ile İsrail devletinin temsilcileri için güvenlik hakkı arasında bir denge kurulması gerektiğini belirtti. Bu bağlamda Polonya Adalet ve Dışişleri Bakanları’na ilgili bir karar taslağı hazırlamaları talimatını verdi. Tusk, Netanyahu’nun tutuklanmaması yönünde bir karar alınması durumunda uluslararası kamuoyundan gelecek tepkiler konusunda ise, “Ben, korkmak için değil, makul kararlar almak için varım.” diyerek endişelerine net bir dille yanıt verdi.
Öte yandan, Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda’nın da bu konuda müdahil olduğu görüldü. Duda, Tusk’a gönderdiği talepte, “İsrail devletinin görevdeki Başbakanı Binyamin Netanyahu, Auschwitz toplama kampının özgürleştirilmesinin 80. yıldönümü törenlerine bizzat katılma isteğini ifade ederse, Polonya hükümeti kesinlikle istisnai şartlar altında Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin geçen yıl kasım ayında çıkardığı tutuklama kararına rağmen onun topraklarımızda rahatsız edilmeden kalabilmesini garanti etmelidir.” ifadelerini kullandı. Bu açıklama, Polonya’nın tutuklama kararına uymayacağına dair sinyal vermesi açısından önemli bir gelişme olarak kaydedildi.
Hatırlatmak gerekir ki, UCM, 21 Kasım 2024 tarihinde Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında Gazze’de savaş suçları ve insanlığa karşı işlenen suçlar sebebiyle tutuklama emri çıkarmıştı. Netanyahu ve Gallant’ın UCM’ye taraf bir ülkeye seyahat etmeleri durumunda, o ülke makamları tarafından tutuklanarak UCM’ye teslim edilmesi gerektiği hukuki bir zorunluluk arzetmektedir. Ancak Polonya, bu zorunluluğun bir kenara bırakılacağını net bir şekilde ortaya koyduğu için, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin tutuklama kararı biçiminde bir tartışma başlamış durumda. Bu durum, hem Polonya’nın uluslararası ilişkileri açısından hem de bölgedeki siyasi atmosfer üzerinde önemli sonuçlar doğurabileceği değerlendirmektedir.
