İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Başkanlığı’na bağlı İSKİ’nin operasyon dosyasında yer alan “jammer” konusu, siyasi tartışmalara zemin hazırlıyor. Peki, jammer nasıl çalışıyor ve hangi durumlarda kullanımına izin veriliyor?
JAMMER NEDİR?
Günlük yaşamda cep telefonları, internet ve kablosuz bağlantılar vazgeçilmez unsurlar haline geldi. Ancak bu teknolojik araçlar, güvenlik açısından riskler de barındırmaktadır.
Bu noktada “jammer” ya da diğer adıyla sinyal karıştırıcı cihazlar devreye girmektedir.
Jammer’lar, belirli bir alandaki radyo sinyallerini keserek cep telefonları, Wi-Fi veya GPS gibi iletişim sistemlerinin işleyişini engellemektedir. Özellikle devlet görevlilerinin güvenliği, gizli görüşmelerin korunması veya sınavlar gibi dikkat yoğunluğunun yüksek olduğu ortamlarda sessizliği sağlamak amacıyla kullanılmaktadır.
Türkçede “karıştırıcı” olarak adlandırılan jammer, genellikle radyo frekanslarının engellenmesi veya kesilmesi için tasarlanmış bir cihazdır.
Bu cihazlar, belirli frekans aralıklarında sinyal üreten cihazların geçici olarak çalışmasını durdurabilir.
Birçok ülkede jammer kullanımı, yasal düzenlemelerle sınırlı veya tamamen yasaklanmış durumdadır.
JAMMER NE İŞE YARAR?
Gizli görüşmelerde cep telefonu, Wi-Fi, Bluetooth gibi iletişim kanallarından olası ses, görüntü veya veri sızmalarını önlemek için jammer’lar devreye girmektedir. Bu sayede ortamdaki gizli dinleme cihazları (böcekler) etkisiz hale getirilir.
Uzaktan kumandalı patlayıcılar genellikle cep telefonu sinyalleri veya RF (radyo frekansı) ile tetiklenebilmektedir.
Devlet yetkililerinin içinde bulunduğu araç konvoylarında jammer cihazları kullanılarak bu tür tehditlerin önüne geçilir.
Kritik kararların alındığı toplantılarda ise Wi-Fi bağlantısı kesilerek siber saldırılara ve uzaktan erişimlere karşı önlem alınmaktadır. Stratejik görüşmelerde bilgi sızmalarını önlemek için cep telefonları sinyal yoksun hale getirilir.
JAMMER YASAK MI?
Türkiye’de haberleşme özgürlüğü, anayasal bir haktır. Bir kişinin veya kuruma ait bir altyapının başkalarının iletişim hakkına müdahale etmesi, ciddi hukuki sonuçlar doğurabilir.
5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu ve Türk Ceza Kanunu’nun 124. maddesi (Haberleşmenin Engellenmesi) çerçevesinde jammer kullanımı kısıtlanmıştır.
Bu kullanım yetkisi yalnızca belirli kamu kurumlarına verilmiştir.
Bu kurumlar arasında Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Millî İstihbarat Teşkilatı (MİT) ve Sahil Güvenlik Komutanlığı gibi devletin güvenlik birimleri yer almaktadır.
Elektronik Haberleşme Kanunu’nun ilgili maddelerinde şu ifadeler yer almaktadır:
“Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı’nın görev alanları ile ilgili konularda Dışişleri Bakanlığı, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı, Millî İstihbarat Teşkilatı ve Emniyet Genel Müdürlüğü’nün elektronik haberleşme cihaz, sistem ve şebekeleri hakkında ayrıntılı bilgi verilmektedir. Bu ekipmanlar, özel yetki ile belirlenen devlet kurumları tarafından işletilmektedir.”
