88 yaşındaki şair ve yazar Hilmi Yavuz, “Edebiyatla Felsefe Arasında”, “Belleğin Kuytularından”, “Talan Şiirleri” ve “Yazın, Dil ve Sanat” gibi birçok esere imza atmış bir edebiyatçıdır. Yavuz, “Şiir ve Medeniyet” başlıklı söyleşide İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi’nin Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü tarafından düzenlenmiş etkinliğe katıldı. Etkinlik, Abdullah Tivnikli Konferans Salonu’nda gerçekleştirildi. Üniversitenin Rektörü Prof. Dr. Ahmet Cevat Acar, açılış konuşmasında Yavuz’un değerini vurgulayarak, “Hilmi Yavuz hocamız hem bir hoca hem bir düşünce insanı hem bir şair. Türkiye’de biraz kamplaşmayı da aşmış, bu kültürel ayrışmanın parçalayıcı etkisine karşı birleştirici bir rol oynamıştır,” dedi.
Hilmi Yavuz, Türk edebiyatında önemli bir figür olarak, üniversite öğrencileriyle bir araya gelerek şiir ve medeniyet kavramlarına dair düşüncelerini paylaştı. Öğrencilere Türk edebiyatından örnekler vererek, şiirin Türk medeniyetinin ifade biçimi olduğunu belirtti. “İslam öncesinden 19. yüzyıla, yani Tanzimat’a kadar toplumsal yaşantımızdaki hüzünler, sevinçler, isyanlar ve insanlık durumu şiirle dile getirilmiştir. Bu Türk toplumunda önemli bir şeydir, medeniyetimizin söylemi bu şekildedir,” dedi ve şiir ile medeniyet arasındaki derin ilişkiye dikkat çekti.
Yavuz, farklı medeniyet evrelerinde şiirin gelişimini ve her dönemin karakteristik söylem biçimlerini vurgulayarak, “Şehirleşme ve sanayileşme döneminde divan edebiyatı, avcılık ve toplayıcılıkla tarım ve hayvancılıktan daha soyut bir düzleme geçiş ile kendini göstermektedir. 19. yüzyıl, medeniyet ve şiir tarihimizde köklü değişimlerin gerçekleştiği bir dönemdir,” şeklinde düşüncelerini aktardı.
“BUGÜN MAALESEF ŞİİR GERİYE İTİLMİŞTİR”
Yavuz, edebiyatta “aidiyet” ve “mensubiyet” kavramlarının kendisi için çok önemli olduğunu ifade etti. “Aidiyet, bağlı olduğumuz medeniyettir ve bu da İslam medeniyetidir. Biz Müslüman doğduk ve böyle bir toplumda büyüdük. Ancak 1839 Tanzimat’ından sonra Batı medeniyetleri ve Hristiyan medeniyetleri ile bir mensubiyet ilişkisi kuruyoruz,” şeklinde devam etti. Bu durumun, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi Türk toplumu için geçerli olduğunu vurguladı. “Biz bu durumu genellikle Doğulu ya da Batılı, geleneksel ya da modern olarak ifade ediyoruz ama ben bunu daha anlaşılır kılmak için aidiyet ve mensubiyet olarak tanımlıyorum,” diye belirtti.
Hilmi Yavuz, başta Ahmet Haşim ve Ahmet Hamdi Tanpınar olmak üzere birçok edebiyatçının eserlerindeki metaforlara dikkat çekerek, “Bugün maalesef şiir geriye itilmiştir. Artık insanlar edebiyat denilince roman ve hikaye anlıyor. Bir yandan ‘Şiir bizim medeniyetimizin söylemidir,’ derken, diğer yandan ‘Şiir geriye itilmiştir,’ diyerek bu duruma dikkat çekiyorum. Batı’dan gelen anlatı formları, romancı ve hikayecilerin öne çıkmasına sebep olmuştur. Bu evrensel bir edebiyat meselesinin ötesinde, aidiyetin geriye gitmesiyle ilgilidir,” değerlendirmesinde bulundu.
Etkinlik, yaklaşık iki saat sürdü ve Hilmi Yavuz, yaşına rağmen ayakta konuşma yaparak etkinlik sonunda öğrenc
