Osmangazi Düşünce Atölyesi’nin düzenlemiş olduğu ‘Cumhuriyet Dönemi Sosyo-Kültürel Değişim Üzerinde Türk Aydınının Etkisi’ başlıklı söyleşi, 2023 tarihli etkinliklerden biri olarak dikkat çekti. Bu söyleşide, özellikle köy enstitülerinin kurucularından biri olan İsmail Hakkı Tonguç’un etkisi ele alınmıştır.
Etkinlik, Hasan Ali Yücel Dünya Klasikleri Kütüphanesi’nde organize edilmiş olup, konuşmacı olarak Bursa Uludağ Üniversitesi’nden Doç. Dr. Hacer Karabağ Arslan yer aldı. Yapılan konuşmada, İsmail Hakkı Tonguç’un Türk aydını olarak taşıdığı önemi vurgulayan Arslan, “Cumhuriyet’in ilanından itibaren Türkiye, modernleşme ve kalkınma hedefleri yönünde büyük bir dönüşüm içine girdi. Bu süreçte eğitimin rolü son derece kritik bir hal aldı. Cumhuriyet, yalnızca siyasi bağımsızlık değil aynı zamanda toplumsal yapının eğitim, kültür ve ekonomi gibi alanlarda modernleşmesini de hedeflemiştir. Bu bağlamda, Türk aydınlarının, özellikle halkın bilinçlendirilmesi ve kırsal kalkınmanın sağlanmasında önemli bir sorumluluk üstlendiğini” ifade etti.
“Köy Enstitüleri, Cumhuriyet’in en özgün eğitim projelerinden biri”
Doç. Dr. Hacer Karabağ Arslan, İsmail Hakkı Tonguç’un liderliğinde kurulan Köy Enstitüleri’nden mezun olan 8 bin öğretmenin, Cumhuriyet’in inşasında etkin bir rol üstlendiğini belirterek, “Köy Enstitüleri, Cumhuriyet’in en özgün eğitim projelerinden biri olarak hayat buldu. Bu proje, eğitimi günlük yaşamın bir parçası haline getirerek, ‘iş içinde öğrenme’ yaklaşımını benimsemiş ve uygulanabilir bir model sunmuştur. Bu sistemde yetiştirilen öğretmenler, yalnızca bilgi aktaran bireyler değil, aynı zamanda köylerinde değiştiren öncüler olarak tasarlanmıştır. Bu model, hem bireysel aydınlanmayı hem de toplumsal kalkınmayı hedeflemiştir. 1950’lerde Köy Enstitüleri’nin kapanması, Cumhuriyet’in eğitim ve kalkınma hedefleri açısından ciddi bir kayıp olarak görülmekte; ancak Tonguç’un bu alandaki fikirleri ve uygulamaları, Türkiye’nin modernleşme serüveninde derin izler bırakmıştır” dedi.
Son olarak, İsmail Hakkı Tonguç’un halktan kopuk bir aydın modelini reddederek, halkın içinden gelen ve onların ihtiyaçlarına uygun çözümler üreten bir aydınlanma anlayışını benimsediğini vurgulayan Arslan, “Bu nedenle, Türk aydınlarının Cumhuriyet dönemi sosyo-kültürel değişimdeki etkisini anlamak için İsmail Hakkı Tonguç ve onun eğitim vizyonu önemli bir örnek teşkil etmektedir” şeklinde konuşmasını tamamladı.
Osmangazi Belediyesi
Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü
