Çin, 2025 yılı itibarıyla, ABD merkezli 28 savunma sanayi şirketine askeri ve sivil “ikili kullanıma sahip ürünlerin” ihracatını yasakladığını duyurdu. Bu karar, ulusal güvenliğin korunması ve silahların yayılmasının önlenmesi yönündeki uluslararası yükümlülüklerinin bir parçası olarak alındığı kaydedildi. Çin Ticaret Bakanlığı, bu yasakların uygulanmasının yanı sıra, belirli şirketlerin, askeri malzeme satışıyla ilgili olan Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Tayvan ile ticaret yapmalarının da yasaklandığını açıkladı.
Bakanlık açıklamasında, siyaset ve güvenlik alanındaki gerginliklerin artması nedeniyle bazı ABD’li şirketlerin “güvenilmez varlık” listesine alındığını belirtti. Bu listede yer alan şirketler arasında General Dynamics, Boeing Defence, Space & Security, Lockheed Martin ve Raytheon Missiles & Defence gibi öne çıkan savunma sanayi firmaları bulunuyor. Çin, bu şirketlerin, Tayvan’a silah satışları nedeniyle, “güvenilmez varlıklar” kategorisine alındığını ve buna bağlı olarak ticaret faaliyetlerine sınırlamalar getirdiğini vurguladı.
Özellikle Lockheed Martin, General Dynamics ve Raytheon, aralarında bazı birleşme ve ortaklıkların da bulunduğu birçok şirket ile birlikte “güvenilmez varlık” listesine dahil edildi. Lockheed Martin’in 5, General Dynamics’in 3, Raytheon’un 1 şirketi listede yer alırken, General Dynamics ve Raytheon’un 1 ortaklığı da bu yasaktan etkilendi. Bu durum, Çinli şirketlerin bu gruptaki 28 şirkete ikili kullanıma sahip ürünler satma yetkilerini kısıtlamakla kalmayıp, ayrıca 10 ABD şirketi ile tüm ticaretin yasaklanmasını da kapsamaktadır.
Pekin yönetiminin bu tepkisi, özellikle 24 Aralık 2024 tarihinde ABD’nin Tayvan’a gerçekleştirdiği silah satışıyla ilgili olarak, 13 Amerikan savunma sanayi şirketine ve 6 yöneticisine yaptırım uygulama tehdidi ile daha da belirgin hale geldi. Bu yaptırımlar, uluslararası ilişkilerdeki gerilimlerin arttığı ve pek çok ülkenin kendi ulusal güvenlik politikalarının gözden geçirildiği bir dönemde gelmektedir. Bu noktada, uluslararası ticaretin güvenilirliğinin sorgulanması ve yeni sürdürülebilir ilişkilerin kurulması büyük önem taşımaktadır.
Sonuç olarak, Çin’in bu ihracat yasakları ve yaptırımlarının arka planında yatan siyasi ve ekonomik dinamikler, gelecekteki uluslararası ilişkilerin seyrini de etkileyecek gibi görünmektedir. Savunma sanayi, hem ülke ekonomileri üzerinde hem de uluslararası güvenlik algılarında önemli bir rol oynamakta olup, bu tür önlemlerle birlikte, global savunma ve güvenlik dengesinin nasıl şekilleneceği ise merak konusu olmaya devam edecektir.
