Birleşmiş Milletler (BM) Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD), en zayıf ve kırılgan durumda olan gelişmekte olan ülkelerin ABD’nin karşılıklı tarifeleri kapsamından çıkarılması gerektiğini vurguladı.
UNCTAD, “Artan Gümrük Tarifeleri: Küçük ve Kırılgan Ekonomilere Etkisi” başlıklı raporunu açıkladı. Raporda, son yıllarda uluslararası ticareti artıran kurallara dayalı sistemin, ülkelerin ithal mallardan elde ettiği gümrük vergilerinin de giderek azaldığı ifade edildi.
2023 yılında dünya ticaretinin yaklaşık üçte ikisinin gümrük tarifeleri olmadan gerçekleştiği belirtildi. Ancak raporda, büyük ekonomiler tarafından uygulanan artan tarifelerin, ticaret gerilimlerini artırdığı ve gelişmekte olan ülkeler üzerindeki olumsuz etkilerinin endişe yarattığı kaydedildi. En yoksul ve kırılgan duruma düşen gelişmekte olan ekonomilerin, bu tarifelerden muaf tutulmaları gerektiği belirtildi.
Mevcut durumda 90 gün süreyle askıya alınan tarifelerin, ABD ile 57 ticaret ortağı arasında ikili mal ticaret açığını dengelemeyi amaçladığı ifade edilmekte. Ancak karşılıklı tarifelerin, birçok durumda ABD’nin ticaret açığını önemli ölçüde azaltmadığı, buna karşın gelişmekte olan ve en az gelişmiş ülkeler için yıkıcı etkiler yaratma ihtimali taşıdığı vurgulandı.
YOKSUL ÜLKELERİN ABD’NİN TİCARET AÇIĞINA ETKİSİ MİNİMAL DÜZEYDE
Rapor, ABD’nin 57 ticaret ortağından 11’inin en az gelişmiş ülkeler arasında yer aldığını ve bu ülkelerin ABD’nin ticaret açığına katkısının “minimal” düzeyde olduğunu ortaya koydu.
Ticaret ortaklarının 28’inin ABD’nin ticaret açığındaki payının yüzde 0,1’den az olduğunu kaydeden rapor, “ABD’nin bu ülkelere vereceği herhangi bir ticari taviz, ABD için pek bir anlam ifade etmeyecektir.” ifadesini kullandı.
TARİFELER, TÜKETİCİ FİYATLARINI ARTIRACAK
Karşılıklı tarifelerin askıya alındıktan sonra yeniden devreye girmesi halinde birçok ithal mala yönelik talebin yüksek fiyatlar nedeniyle zayıflayabileceği uyarısında bulunulan raporda şu bilgiler yer aldı:
“ABD’nin ithalatı 2024 seviyelerinde kalsa bile, daha yoksul ve küçük ekonomilerden elde edilen ek tarife geliri minimal düzeyde olacaktır. 57 ticaret ortağının 36’sı için karşılıklı tarifeler, ABD’nin mevcut tarife gelirlerinin yüzde 1’inden azını oluşturacaktır. Bu rakam 2024’te 83 milyar dolardı ve 36 ekonominin toplam katkısının yaklaşık 4 milyar dolar olacağı, yani ABD’nin 2024 yılında topladığı gümrük vergisinin yüzde 5’ini oluşturacağı anlamına geliyor.”
Potansiyel karşılıklı tarifelere maruz kalacak bazı ülkelerin ABD’de üretilmeyen tarım ürünlerini ihraç ettikleri ve bu ürünlerin yerine konmasının kısıtlı olduğuna dikkat çekilen raporda, Madagaskar’ın vanilya, Fildişi Sahilleri ve Gana’nın kakao ihracatının örnek verildiği kaydedildi.
Raporda, ABD’nin 2024’te Madagaskar’dan 150 milyon dolarlık vanilya, Fildişi Sahilleri’nden yaklaşık 800 milyon dolar ve Gana’dan 200 milyon dolarlık kakao ithal edeceği belirtildi. Bu ürünlere yönelik tarifelerin artırılmasının tüketicilere daha yüksek fiyatlar olarak yansıyacağı uyarısı da yapıldı.
