Gazze Şeridi’nde Filistinlilere yönelik soykırımı sonlandıracak bir ateşkes müzakeresi kapsamında, Hamas ile esir takası yapılması için ABD’nin garantörlüğünde bir 45 günlük ateşkes anlaşması üzerinde çalışıldığı bildiriliyor.
İsrail medyasında yayımlanan haberlere göre, İsrail hapishanelerinden yüzlerce Filistinli tutuklunun serbest bırakılması, uzun süreli bir ateşkes sağlanması ve Gazze Şeridi’ne insani yardımların ulaştırılması karşılığında yaklaşık 10 İsrailli esirin, bazıları ölü, serbest bırakılması için görüşmeler yapıldığı kaydedildi.
Bu durum, İsrail’in daha önce reddettiği bu talebi dikkate alması açısından müzakerelerde bir dönüm noktası olarak nitelendiriliyor.
HAMAS HEYETİ KAHİRE’DEN AYRILDI
Katar merkezli Arabi el-Cedid gazetesinin haberinde, İsrail ile ateşkes müzakerelerini sürdüren Hamas heyetinin, Mısırlı yetkililerle gerçekleştirdiği görüşmelerin ardından istişare için Kahire’den ayrıldığı ifade ediliyor.
Ateşkesin ilk aşamasında, Hamas’ın Gazze’deki 8 İsrailli sağ esiri serbest bırakması karşılığında, İsrail’in hapishanelerdeki 66 müebbet mahkûm ve Gazze’den alıkoyduğu yüzlerce Filistinli esiri serbest bırakacağı, ayrıca Gazze’ye insani yardım gönderimlerinin başlayacağı duyuruldu.
Al Jazeera’ya konuşan Hamas kaynakları, Mısır’ın sunduğu yeni teklifte, anlaşmanın ilk haftasında Gazze Şeridi’nde sağ veya ölü İsrailli esirlerin yarısının bırakılması karşılığında 45 günlük bir ateşkes ve insani yardım sevkiyatının başlaması hususunun yer aldığını aktardı.
Buna göre, 45 günün sonunda Hamas’ın Gazze’deki İsrailli esirleri serbest bırakması bekleniyor ve ateşkesin uzaması öngörülüyor.
Mısır’ın teklifinde “Hamas’ın silah bırakmasının” açıkça yer alması, Hamas kaynakları tarafından şaşkınlıkla karşılandı. Bu nedenle, Mısır yetkililerine bu şartı kabul etmeyeceklerini bildirdikleri vurgulandı.
Hamas’ın Mısır’a yönelik tutumu, “anlaşmaya giden yolun, saldırıların durması ve İsrail ordusunun Gazze’deki işgaline son vermesinden geçtiği” şeklinde ifade edildi.
“İKİ HAFTA İÇİNDE” ANLAŞMA İHTİMALİ
İsrail’den Yediot Ahranot gazetesine konuşan kaynaklar, tarafların kaç esirin bırakılacağı konusunun bir kenara bırakıldığını ve Hamas’ın savaşın sona ermesine dair güvence taleplerinin tartışıldığını belirtti.
İsrail’in Kanal 12 televizyonunun haberine göre, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İsrailli esirlerden Eitan Mor’un ailesiyle bir araya geldi. Aileye, “Hamas ile süren müzakerelerde, Gazze’deki 10 İsrailli esirin serbest bırakılmasını hedeflediklerini” ifade etti.
Netanyahu, “anlaşmanın kesinleşmediğini ancak hükümetin tüm esirleri geri getirme konusunda ısrarcı olduğunu” bildirdi. Bu açıklama, İsrail’in Hamas’ın son teklifine yönelik yanıtını beklediğine dair raporlarla da örtüşüyor. İsrailli üst düzey kaynaklar ise, “henüz bir ilerlemenin gerçekleşmediğini ancak önemli gelişmelerin yaşandığını” ileri sürdü.
Ayrıca, son günlerde ABD’li ve İsrailli yetkililerle görüşen İsrailli esirlerin ailelerine de “önemli ilerlemeler sağlandığı ve iki hafta içinde bir anlaşmaya varılabileceği” bilgisi verildiği aktarılıyor.
İsrail’in, sağ olarak 8 veya daha fazla İsrailli esirin serbest bırakılacağı bir anlaşma talep ettiği ifade edildi.
Haberde, Hamas’ı anlaşmaya ikna etmek amacıyla ABD’nin arabulucular aracılığıyla “eğer bir sonraki anlaşmada sağ olarak 8’den fazla esir serbest bırakılırsa, Trump yönetiminin, savaşın sona ermesine yönelik ciddi müzakerelerin yapılmasını garanti edeceği” mesajını ilettiği bilgisi yer aldı.
MÜZAKERELERDE ABD GÜVENCESİ
Yediot Aharonot gazetesinde yer alan bilgilere göre, İsrailli yetkililerin esir takası müzakerelerinde somut bir ilerleme kaydedildiğine ve Hamas’ın tutumunda muhtemel bir değişiklik yaşandığına inandıkları belirtildi.
Söz konusu teklif, 9 ila 10 sağ İsrailli esirin serbest bırakılmasını öngörüyor. Bu rakamlar, ABD Başkanı Donald Trump’ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un önceki önerilerine yakın bir plana işaret ediyor. Planda, ABD vatandaşı asker Edan Alexander da dahil olmak üzere 11 esirin serbest bırakılmasının öngörüldüğü, İsrail’in ise yaklaşık 10 esirin naaşının geri verilmesini talep ettiği kaydediliyor.
HAARETZ: “ATEŞKES ANLAŞMASINI İSRAİL BOZDU”
Haaretz gazetesinin önde gelen analistlerinden Amos Harel, bugünkü makalesinde, “Geçtiğimiz hafta sonu, ABD Başkanı Trump ve Witkoff, esir takası anlaşmasına yönelik ilerlemenin daha olumlu olduğunu belirtti.” ifadesine yer verdi. Harel, bunun zamanla ilgili bir mesele olduğunu aktarırken, Trump’ın bir ay içinde Suudi Arabistan’a yapması beklenen ziyaretinin, Gazze’deki saldırıların durmasını veya en azından ateşkesin devam etmesini gerektirdiğine dikkat çekti.
Bununla birlikte, Gazze Şeridi’nde halen 59 İsrailli esirin bulunduğu ve bunlardan 21’inin hayatta olduğunun tahmin edildiği kaydediliyor. Harel, “Mısır, yeni bir öneriyle masada bulunuyor. Bu öneri, İsrail ile Hamas’ın talepleri arasında bir denge kurmayı amaçlıyor: 8 İsrailli esirin serbest bırakılması karşılığında çok sayıda Filistinli esirin serbest bırakılması ve yaklaşık iki aylık bir ateşkes sağlanması öngörülüyor.” şeklinde ifade etti.
Harel, Trump yönetiminin Netanyahu’yu sıkışmaya sokmayı umduğunu belirterek, “Çatışmalar bittikten sonra o kadar fazla baskı uygulanacak ki, yeniden savaşa dönecek gücü bulamayacak.” değerlendirmesinde bulundu.
Analist Harel, “Ocak ayında sağlanan ateşkesi ciddi bir şekilde ihlal edenin Hamas değil, İsrail olduğu belirtilmelidir.” şeklinde bir çıkarımda bulundu.
Harel, Netanyahu’nun ateşkesin 16. gününde anlaşmanın bir sonraki aşaması müzakerelerini başlatmadığını, insani yardımı kestiğini ve 18 Mart’ta yoğun hava saldırılarıyla savaşı tekrar başlattığını ifade ederek, şunları kaydetti:
“Bu durum, Hamas’ın üst düzey yetkililerinin son günlerdeki açıklamalarının arka planıdır. Gelecek aşamada serbest bırakılacak tutuklu ve esir sayısını önemsemiyorlar. Çatışmaların sona ermesi ve gelecekteki herhangi bir anlaşmanın tüm İsrail güçlerinin Gazze Şeridi’nden çekilmesine yol açması konusunda garanti bekliyorlar.”
Harel, Netanyahu’nun bu talebi kabul etme konusunda zorluk yaşayacağını, zira bu durumun Gazze’deki Hamas yönetimini ortadan kaldırma hedefinden vazgeçmesini gerektireceğini ve aşırı sağcı koalisyon ortaklarının buna tepki vererek hükümetini devirebileceği endişesini taşıdığını ifade etti.
Hamas yetkililerinin, Washington ile Tel Aviv arasında yeniden bir gerginliğin başladığını hissettikleri ifade ediliyor. Analizde, İsrail’in Gazze Şeridi’nin kuzey ve güneyinde geniş alanların kontrolünü ele geçirdiği belirtilirken, Hamas’ın açıkça İsrail kara güçleriyle çatışmaktan kaçındığı öne sürülüyor.
Harel, İsrail’in bu süreçte tek taraflı bir savaş yürüttüğünü belirterek, “Hamas, kayıpları daha da azaltmak amacıyla Refah’ın kuzeyindeki savaşçılarının bir kısmını güvenli alanlar olarak adlandırılan Mevasi’ye gönderdi.” iddiasında bulundu.
Hamas’ın, birliklerini korumaya çalışırken, İsrail askerlerinin zaaflarından faydalanmak için beklediği ifade edilerek, Hamas’ın ABD’den en kısa zamanda müdahale ederek savaşı durdurmasını umduğu kaydedildi.
Harel, “İsrail de sürekli bir tetikte. Genelkurmay başkanlığının yedek askerlerin operasyonları ne ölçüde destekleyebileceği noktasında endişelere kapıldığını düşünüyorum.” değerlendirmesinde bulundu.
