Diyarbakır’ın Çınar ilçesinde yer alan 3 bin yıllık Zerzevan Kalesi, 2023 yılı boyunca yaklaşık 400 bin ziyaretçi tarafından keşfedildi. Bu tarihi kalenin, Roma İmparatorluğu döneminde “askeri yerleşim” olarak kullanıldığı bilinmektedir ve bu yönüyle kentin önemli turizm değerleri arasında öne çıkmaktadır.
Zerzevan Kalesi, hala dünyada mevcut olan son Mithras tapınağının bulunduğu yer olmasından dolayı ziyaretçi ilgisini her geçen gün artırmaktadır. Yıl boyunca ziyaretçilerini ağırlayan bu kalenin, tarihi ve kültürel önemi de sürekli olarak gündeme gelmektedir. Zerzevan, sadece bir turistik nokta değil, aynı zamanda tarihe ışık tutan bir alan olarak dikkat çekmektedir.
UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi‘nde yer alan Zerzevan Kalesi, bugüne dek yapılan kazılarda 60 dönüm alanda 12-15 metre yüksekliğinde ve 1,200 metre uzunluğunda sur kalıntıları, 21 metre yüksekliğinde bir gözetleme ve savunma kulesi, bir kilise, yönetim binaları, konutlar, tahıl ve silah depoları, kaya mezarları, su kanalları ve 54 su sarnıcı gibi birçok yapıya ev sahipliği yapmıştır. Milattan sonra 4. yüzyılda, Hristiyanlığın benimsenmesiyle önemini kaybeden Mithras dinine ait yer altı tapınağı da buradadır.
Kazı Başkanı Prof. Dr. Aytaç Coşkun, Zerzevan Kalesi’nin önemli bir turizm potansiyeline sahip olduğunu ve yakın bir zamanda restorasyon çalışmalarının başlayacağını belirtti. Türkiye’de en çok ziyaret edilen alanlardan biri hâline gelen kalenin, inşa edilmesi planlanan ziyaretçi karşılama merkeziyle birlikte yılda en az 1 milyon ziyaretçi çekmesi öngörülmektedir. Bu durum, sadece Diyarbakır’ın değil, bölgenin ve ülkenin turizm potansiyeli açısından da büyük önem taşımaktadır.
Prof. Dr. Coşkun, Zerzevan Kalesi’ni yılda en az 10 bin yabancı turistin ziyaret ettiğini ifade etti ve her yıl yabancı ziyaretçi sayısının giderek arttığını belirtti. Önümüzdeki yıllarda bu sayının 50-60 bine ulaşmasını beklendiğini vurguladı. Bu durum, bölgenin tanıtımı ve istihdam yaratılması açısından büyük bir fırsat sunmaktadır. Ziyaret edilen yerler arasında askerlerin kaldığı yerler, yer altı kilisesi, büyük kilise, gizli geçitler, Mithras kutsal alanı, kaya mezarları ve su kanalları yer almaktadır.
Ziyaretçilerden biri olan Mustafa Ülkem Kerimoğlu, Adana’dan geldikleri Güneydoğu turu sırasında Zerzevan Kalesi’ni ziyaret ettiklerini belirterek, “Yol üstünde Diyarbakır’a geçerken böyle tarihi yerlere de uğramak istedik. Zerzevan Kalesi de bunlardan biri. Okudukça oldukça etkileyici bulduk, özellikle su kanalları ve diğer yapılar şaşırtıcıydı. İnsanlar geçmişte de her şeyi düşünmüşler,” diye ifade etti.
