Türkiye’nin keşif ve gözlem uyduları GÖKTÜRK-1 ve GÖKTÜRK-2 bu ay doğum günlerini kutlarken, gözler bu uyduların yenilenme ve geliştirilme çalışmalarına çevrildi. Uzayda aktif bir şekilde faaliyet gösteren Türkiye, uzay gözlem ve keşif teknoloji alanında önemli adımlar atıyor. Hava Kuvvetleri Komutanlığı’na bağlı Keşif Uydu Tabur Komutanlığı’nın kontrolü altında olan GÖKTÜRK-2, 18 Aralık 2012’de fırlatılırken, GÖKTÜRK-1 ise 5 Aralık 2016 tarihinde uzaya gönderildi.
GÖKTÜRK-1, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) hedef istihbarat ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla tasarlandı. Uzayda görev yaptığı 8 yıl boyunca 42 bin 700 defa döndüğü dünya etrafından toplamda 322 bin 607 kare görüntü çekmeyi başardı. Alçak irtifa dünya yörüngesinde bulunan bu uydu, kamu kurumlarına çevre ve yapılaşmanın izlenmesi, tarımsal rekolte tespiti, sınır kontrolü gibi çeşitli alanlarda hizmet veriyor. 680 kilometre yükseklikteki yörüngede saniyede 7.5 kilometre hızla hareket eden GÖKTÜRK-1, 0.50 metre çözünürlükle görüntü gönderme kapasitesine sahip.
Diğer bir uydu olan GÖKTÜRK-2, Türkiye’nin geliştirdiği ilk yüksek çözünürlüklü gözlem uydusu olarak dikkat çekiyor. 12 yıl içinde 64 bin kez dünya etrafında dönen GÖKTÜRK-2, toplamda 88 bin 478 kare görüntü elde etti. Bu proje, Milli Savunma Bakanlığı, TÜBİTAK Başkanlığı, TÜBİTAK UZAY ve TUSAŞ işbirliği ile hayata geçirildi. Uydu görüntüleri, TSK’nın ihtiyaçlarını karşılamanın yanı sıra sivil kurumların afet ve acil durum taleplerinin yanı sıra akademik çalışmalar için de ücretsiz olarak sağlanıyor.
GÖKTÜRK-2, 2.5 metre çözünürlükle yükseklikten görüntü alabiliyor. Yüksek hızlı veri iletişimine sahip olan bu uydu, tek geçişte yaklaşık 640 km genişliğinde bir alanın görüntüsünü çekebiliyor. Dünya etrafındaki bir turunu yaklaşık 98 dakikada tamamlayan GÖKTÜRK-2, 5 yıl olarak planlanan yörünge süresini yüksek dayanıklılığı sayesinde 12 yıla kadar uzatmayı başardı.
GÖKTÜRK-1 ve GÖKTÜRK-2’nin yenilenmesi konusunda çalışmalar devam ediyor. GÖKTÜRK Yenileme Keşif Gözetleme Uydu Sistemi Geliştirme (GÖKTÜRK-Y) Projesi, TSK’nın yüksek çözünürlüklü uzaktan algılama kabiliyetlerinin devamını sağlamayı hedefliyor. Proje, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) ile TUSAŞ arasında Haziran 2021’de imzalanan sözleşme ile hayata geçirildi.
Bu proje, yalnızca uydu değil, sabit ve taşınabilir yer istasyonlarının geliştirilmesini, fırlatma ve yörünge öncesi operasyonları ve entegre lojistik destek faaliyetlerini de kapsıyor. GÖKTÜRK-Y Projesi nadir yine ziyarete uygun elektrooptik kamera gibi uydu alt sistemlerinin milli imkanlarla geliştirilmesini hedefliyor.
Bugün itibarıyla Türkiye’nin 6 haberleşme ve 3 keşif uydusu bulunuyor. TÜRKSAT 6A’nın da hizmete girmesiyle birlikte Türkiye’nin haberleşme uydu sayısı 6; keşif ve gözlem uydusu sayısı ise 3 olarak belirlenmiştir
