Nöroloji Uzmanı Dr. Elif Sarıca Darol’un liderliğinde yürütülen bir proje, halk arasında bunama olarak bilinen demans hastalığının erken tespitine yönelik yapay zeka destekli bir çözüm üretmeyi amaçlıyor. Bu proje, TÜBİTAK tarafından desteklenmektedir ve demansın erken tanısında devrim niteliğinde bir adım olarak öne çıkıyor. Dr. Darol, projenin başlığı olan “Demansın (Bunama) Erken Dönem Tanısında Serebellumdaki Nöroradyolojik Biyobelirteçlerin Yapay Zeka Kullanılarak Belirlenmesi” ile demansla mücadelede önemli bir umut sunduğu ifade ediyor.
Demans, dünyada yaklaşık 55 milyon insanı etkileyen bir hastalık olup, her 20 yılda bu sayının iki katına çıkması beklenmektedir. Uzm. Dr. Elif Sarıca Darol, Alzheimer hastalığının demans vakalarının yüzde 60 ile 80’ini oluşturduğunu belirterek, bu hastalığın yaygınlığını vurguluyor. Hafif bilişsel bozukluk (MCI) gibi hastalığın erken evresinin, günlük yaşamda büyük bozulmalara yol açmadan hafif unutkanlık ve bilişsel sorunlarla kendini gösterdiğini dile getiriyor. Ancak, mevcut yöntemlerle bu evrede tanı koymanın güçlükleri, zorluklarla dolu bir süreç haline gelmektedir. Bunu aşmak amacıyla geliştirilmekte olan proje, birçok sosyal ve kültürel faktörden etkilenen mevcut tarama testlerinin yanı sıra, PET gibi ileri görüntüleme yöntemlerinin yüksek maliyetlerine de çözüm getirmeyi hedefliyor.
Proje, yapay zeka ve derin öğrenme tekniklerinden faydalanarak standart radyolojik görüntülerden elde edilen verilerle yeni biyobelirteçler tespit etmeyi amaçlıyor. Dr. Darol, projenin başarıyla tamamlanmasının ardından erken tanı sürecinin hızının ve doğruluğunun artacağına, ayrıca uzmanların üzerindeki iş yükünü azaltacak bir karar destek mekanizması oluşturulacağına dikkat çekiyor. Projenin önemli bir diğer boyutu ise sosyal ve ekonomik etkileri üzerine kurulu. Dr. Darol, 2019 yılında demansla ilgili küresel maliyetlerin 1,3 trilyon dolar olduğunu ve bu maliyetin yüzde 50’sinin hasta yakınlarının üstlendiği dolaylı bakım maliyetleri ile ilişkili olduğunu belirtiyor. Ülkemizde demansın erken tanı ve tedavisinin sosyal ve ekonomik açıdan kritik bir öneme sahip olduğunu ifade eden Dr. Darol, projenin tamamlanmasının ülke ekonomisine katkı sağlamakla kalmayıp, sağlık alanında yapay zeka kullanımını teşvik edeceğini vurguluyor.
Projeye, Nöroloji ve Radyoloji gibi alanlardan akademisyenlerin yanı sıra mühendislik fakültesinden de uzmanlar katılmaktadır. Dr. Elif Sarıca Darol, ekibinin disiplinler arası yapısına değinerek, Doç. Dr. Onur Taydaş, Doç. Dr. Gökçen Çetinel, Prof. Dr. Murat Alemdar, Asistan Dr. Canay Altınöz, Asistan Dr. Tunahan Dertli ve Sakarya Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Fakültesi’nden Araştırma Görevlisi Derya Kandaz gibi isimlerin projeye katkı sunduğunu aktarıyor. TÜBİTAK tarafından desteklenen bu çalışma, demansın erken tanısında yeni bir dönem başlatmakta ve yapay zeka destekli sağlık çözümleriyle toplum sağlığına önemli katkılar sağlamayı hedeflemektedir.
