Hazine ve Maliye Bakanlığı, akaryakıt piyasasında artan kayıt dışılık ve vergi kaçakçılığına yönelik denetim ve mevzuat düzenlemelerini sıkılaştırarak sektörü yakından takip etmeye başlamıştır. Bakanlık, vergi borçluları listesindeki akaryakıt firmalarının sayısının yüksekliği ile bu mücadelede ne denli önemli adımlar atılması gerektiğini ortaya koymuştur.
Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından, akaryakıt piyasasındaki kayıt dışılıkla etkin bir şekilde mücadele etmek için çeşitli çalışmalar yürütülmektedir. İlk olarak 2003 yılında akaryakıt istasyonlarındaki pompalara ödeme kaydedici cihazların bağlanmasına dair bir düzenleme yapılmıştır. Ancak zaman içinde bu önlemlerin yetersiz kalması nedeniyle yeni tedbirlerin uygulanması zorunluluğu doğmuştur. Bu bağlamda, ödeme kaydedici cihazlar, dışarıdan müdahale edilemeyen ve anlık bilgi paylaşımı yapabilen yeni nesil cihazlarla değiştirilmiştir. Böylelikle bu cihazlara dışarıdan müdahale engellenmiş ve satışların güvenliği artırılmıştır.
Akaryakıt istasyonlarındaki tüm satışların bilgileri, anlık olarak Gelir İdaresi Başkanlığı’na iletilmeye başlanmıştır. Ayrıca, sektörde önemli yasal düzenlemeler yapılmıştır. Faturaların malın teslim edildiği veya hizmetin yapıldığı anda düzenlenmesi zorunluluğu getirilmiştir. İlk kez lisans alacak dağıtıcılar ve mevcut dağıtıcılar için teminat alınması uygulaması başlatılmıştır. Teminat verilmediği takdirde faaliyetlerin durdurulması yönünde düzenlemeler yapılmıştır. Bu yolla sektörün mali yapısının güçlendirilmesi hedeflenmiştir. 2018 yılında 120 civarında olan dağıtıcı lisansı sahibi sayısı, yapılan düzenlemelerle 35’e düşmüştür.
Dışarıdan müdahale ile satışların kayıt altına alınmasının engellenmesine dair düzenlemeler de yapılmıştır. Bu bağlamda, verilerin değiştirilmesi, silinmesi veya yanlış bilgi gönderilmesi gibi işlemler vergi kaçakçılığı suçu kapsamına alınmış ve bu fiillere 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası uygulanması öngörülmüştür. Ayrıca, lisans iptali veya geçici durdurma kararları verilmesi durumunda, ödenmemiş idari para cezalarının lisans almak için bir engel teşkil edeceği düzenlenmiştir. Prim, idari para cezası ya da vergi borcu bulunan kişilerin lisans başvuruları ancak borçları ödendiği takdirde işleme alınacaktır.
Dağıtıcıların, aldıkları akaryakıtı başka bir dağıtıcıya satamaması da düzenlenmiştir. Bu bağlamda, akaryakıt piyasasına ilişkin Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) çeşitli tedbirler almıştır. Bayi denetim sisteminin kurulması ve uygulanması için gereken yetkilendirme süreçleri başlatılmıştır. Ayrıca, saha denetimleri ile sektörün her yönüyle izlenmesine olanak tanıyan bir sistem kurulmuştur. 2023 yılı itibarıyla akaryakıt ve LPG istasyonlarında yapılan denetimlerde binlerce mükellef ve pompa kontrol edilmiştir.
Gelir İdaresi Başkanlığı, akaryakıt alımı sırasında taşıtların plaka bilgilerinin yeni nesil pompa ödeme kaydedici cihazlara otomatik iletilmesini sağlayacak Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’ni (UTTS) de devreye almak için çalışmalarını sürdürmektedir. Bu sistem, akaryakıt alımı yapılacak taşıtların plakalarının elle yazılmadan otomatik olarak kaydedilmesini ve dolayısıyla usulsüz fiş düzenlenmesini engellemeyi hedeflemektedir. 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren bu sistemin uygulanması zorunlu hale gelecektir.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, akaryakıt piyasasında rekabet eşitliğinin sağlanması ve kayıt dışı ekonomiyle etkin bir mücadele yürütüldüğünü belirtmiş ve yapılan tüm düzenlemelerin sonucunda sektördeki suistimallerin önemli ölçüde azaldığını vurgulamıştır. Şimşek, akaryakıt istasyonu işleten mükelleflerin yılsonuna kadar en az bir pompa
