Türkiye’de ulaşım hizmetlerinde büyük bir değişiklik yaşanıyor. Resmi Gazete’de yayımlanan bir karara göre, 1 Ocak 2024 tarihi itibarıyla önemli toplu taşıma projeleri vatandaşlara ücretsiz hizmet verecek. Bu kapsamda, İZBAN, Başkentray, Marmaray ve Gayrettepe-Havalimanı Metro hattı, yılbaşında ücretsiz olarak hizmet sunacak.
İZBAN, İzmir Banliyö Sistemi olarak bilinen bir demiryolu ağıdır ve İzmir ilini çevreleyen bölgeleri birbirine bağlamaktadır. Bu hattın ücretsiz olması, İzmir’deki halkın ulaşım maliyetlerini önemli ölçüde azaltacak ve toplu taşıma kullanımını teşvik edecektir. Aynı şekilde, Başkentray da Ankara’nın önemli toplu taşıma projelerinden biridir. Bu hattın ücretsiz olması, Ankaralıların günlük ulaşımını daha kolay hale getirecek ve sıklıkla kullanılan bu sistemin kullanımını artıracaktır.
Marmaray ise, İstanbul’un Avrupa ve Asya yakalarını birbirine bağlayan bir demiryolu projesidir. Bu hattın ücretsiz olması, İstanbul’da yaşayanların günlük ulaşımını önemli ölçüde kolaylaştıracak. Özellikle iş ve okul gibi günlük seyahatlerini gerçekleştirenler için büyük bir avantaj sunacak. Gayrettepe-Havalimanı Metro hattı da, İstanbul’un yeni havalimanına ulaşımı kolaylaştıran önemli bir ulaşım aracı olarak, bu kapsamda ücretsiz hale gelecek. Bu hattın kullanıcıları, havalimanına ulaşımda bir ek maliyetle karşılaşmayacaklar.
Söz konusu karar, vatandaşların toplu taşımaya yönelmesini amaçlıyor. Ücretsiz ulaşım, bireylerin özel araçlarını kullanma ihtiyacını azaltacak ve böylece trafik sıkışıklığını da hafifletecektir. Ayrıca, çevre kirliliğini azaltma hedeflerine katkı sağlayacak bir uygulama olarak değerlendiriliyor. Toplu taşımaya yapılan bu yatırımlar, şehir içi ulaşımın daha sürdürülebilir hale gelmesine yardımcı olacak. Bu tür uygulamalar, aynı zamanda toplu taşıma sistemlerinin gelişimini destekleyecek.
Bununla birlikte, bu kararının ekonomik etkileri de göz önünde bulundurulmalı. Ücretsiz ulaşımın getirdiği mali yük, toplu taşıma işletmeleri için sorun oluşturabilir. Devletin bu konuda bir destek ve sübvanse mekanizması geliştirmesi gerekecek. Böylece, hizmet kalitesinde bir düşüş yaşanmadan bu projelerin sürdürülebilirliğini sağlanabilir. Ayrıca, ücretsiz ulaşımın sosyal etkileri de önemli. Farklı sosyoekonomik gruplar arasındaki ulaşım eşitsizliğini azaltabilir ve toplumun her kesiminin bu hizmetlerden eşit bir şekilde yararlanmasına olanak tanıyabilir.
Sonuç olarak, 1 Ocak 2024 tarihi itibarıyla İZBAN, Başkentray, Marmaray ve Gayrettepe-Havalimanı Metro hattının ücretsiz hizmet vermesi, ulaşım alanında önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Bu uygulama, toplu taşıma kullanımını teşvik ederek şehir içi ulaşımda bir rahatlama sağlayabilirken, çevre dostu bir yaklaşımı da beraberinde getirecektir. Ancak, bu tür projelerin sürdürülebilirliği için nasıl bir finansman modeli uygulanacağı ve bu durumun toplu taşıma sektörünü nasıl etkileyeceği de önemle takip edilmelidir.
